Andere inhoud van de preambule
Aangezien de les niet alle beschikbare preambulesymbolen heeft behandeld, worden er hier nog een paar uitgelegd met voorbeelden. Je kan eventueel de tabellen aan het begin van de les nog eens bekijken om een overzicht te krijgen van wat beschikbaar is. De korte beschrijvingen daar zouden voldoende moeten zijn om te begrijpen wat de verschillende kolomtypes m, b, w en W doen zodra je l, c, r en p begrijpt. Zo niet, dan kan je er wat mee experimenteren. Wat nog ontbreekt zijn de andere handige preambulesymbolen >, <, @, ! en |.
Een kolom opmaken
Aangezien > en < gebruikt kunnen worden om iets voor of na de celinhoud van een kolom te plaatsen, kan je deze gebruiken om opdrachten toe te voegen die het uiterlijk van een kolom beïnvloeden. Als je bijvoorbeeld de eerste kolom cursief wil zetten en er een dubbele punt achter wil, dan kan je het volgende doen:
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{array}
\usepackage{booktabs}
\begin{document}
\begin{tabular}{>{\itshape}l<{:} *{2}{l}}
\toprule
Dier & Voedsel & Grootte \\
\midrule
hond & vlees & middelgroot \\
paard & hooi & groot \\
kikker & vliegen & klein \\
\bottomrule
\end{tabular}
\end{document}
\itshape maakt alle volgende tekst cursief, maar het effect blijft beperkt binnen de cel. We bekijken handmatige lettertype-opmaak over een paar lessen.
Je wil misschien niet dat de eerste rij wordt opgemaakt omdat dit de kop van de tabel is. Hiervoor kan je \multicolumn gebruiken. Onthoud dat je hiermee de uitlijning van een enkele cel kan aanpassen, zoals hieronder getoond.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{array}
\usepackage{booktabs}
\begin{document}
\begin{tabular}{>{\itshape}l<{:} *{2}{l}}
\toprule
\multicolumn{1}{l}{Dier} & Voedsel & Grootte \\
\midrule
hond & vlees & middelgroot \\
paard & hooi & groot \\
kikker & vliegen & klein \\
\bottomrule
\end{tabular}
\end{document}
Afstand tussen kolommen aanpassen
Normaal gesproken voegt LaTeX witruimte toe aan beide zijden van elke kolom om het overzichtelijk te houden en kolommen visueel te scheiden. Deze ruimte wordt gedefinieerd met de lengte \tabcolsep. Omdat elke kolom aan beide zijden ruimte krijgt, krijg je één \tabcolsep aan elk uiteinde van de tabel, en 2\tabcolsep tussen twee kolommen – één van elke kolom. Je kan deze ruimte aanpassen met \setlength:
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{array}
\setlength\tabcolsep{1cm}
\begin{document}
\begin{tabular}{lll}
Dier & Voedsel & Grootte \\
hond & vlees & middelgroot \\
paard & hooi & groot \\
kikker & vliegen & klein \\
\end{tabular}
\end{document}
Je kan deze ruimte ook aanpassen met @. Dit verwijdert de standaard opvulling tussen twee kolommen of aan de randen, en zet in plaats daarvan de inhoud van het argument tussen de kolommen:
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{array}
\begin{document}
\begin{tabular}{l@{ : }l@{\hspace{2cm}}l}
Dier & Voedsel & Grootte \\
hond & vlees & middelgroot \\
paard & hooi & groot \\
kikker & vliegen & klein \\
\end{tabular}
\end{document}
(We zullen \hspace binnenkort bespreken; je kan waarschijnlijk al raden dat het horizontale witruimte toevoegt.)
Het !-symbool in de preambule doet iets soortgelijks. Het verschil is dat dit inhoud toevoegt in het midden van de ruimte tussen twee kolommen.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{array}
\begin{document}
\begin{tabular}{l!{:}ll}
Dier & Voedsel & Grootte \\
hond & vlees & middelgroot \\
paard & hooi & groot \\
kikker & vliegen & klein \\
\end{tabular}
\end{document}
Verticale lijnen
Soms moet je verticale lijnen gebruiken.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{array}
\begin{document}
\begin{tabular}{l|ll}
Dier & Voedsel & Grootte \\[2pt]
hond & vlees & middelgroot \\
paard & hooi & groot \\
kikker & vliegen & klein \\
\end{tabular}
\end{document}
Je zal merken dat het gedrag van | erg lijkt op !{decl}; het voegt een verticale lijn toe tussen twee kolommen, waarbij de opvulling behouden blijft. Er is echter een groot nadeel: verticale lijnen werken niet goed samen met de horizontale lijnen uit het booktabs-pakket. Je kan wel de standaard LaTeX-lijnen gebruiken: \hline (wat overeenkomt met \toprule, \midrule en \bottomrule) en \cline (vergelijkbaar met \cmidrule). Zoals hierboven getoond, zullen verticale lijnen ook over de extra witruimte van de optionele argumenten van \\ worden getekend.
booktabs-lijnen aanpassen
Alle booktabs-lijnen en ook \addlinespace ondersteunen een optioneel argument tussen blokhaken waarin je de lijndikte kan opgeven. Daarnaast kan het inkorten van \cmidrule worden aangepast door een lengte in accolades op te geven na r of l.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{array}
\usepackage{booktabs}
\begin{document}
\begin{tabular}{@{} lll@{}} \toprule[2pt]
Dier & Voedsel & Grootte \\ \midrule[1pt]
hond & vlees & middelgroot \\
\cmidrule[0.5pt](r{1pt}l{1cm}){1-2}
paard & hooi & groot \\
kikker & vliegen & klein \\ \bottomrule[2pt]
\end{tabular}
\end{document}
Getallen uitlijnen in kolommen
De uitlijning van getallen in tabellen kan geregeld worden via het kolomtype S uit het siunitx-pakket.
Een eenvoudig voorbeeld met twee uitgelijnde numerieke kolommen:
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{booktabs}
\usepackage{siunitx}
\begin{document}
\begin{tabular}{SS}
\toprule
{Waarden} & {Meer waarden} \\
\midrule
1 & 2.3456 \\
1.2 & 34.2345 \\
-2.3 & 90.473 \\
40 & 5642.5 \\
5.3 & 1.2e3 \\
0.2 & 1e4 \\
\bottomrule
\end{tabular}
\end{document}
Merk op dat elke niet-numerieke cel “afgeschermd” moet worden door deze tussen accolades te zetten.
Het siunitx-pakket biedt veel mogelijkheden om getallen op verschillende manieren op te maken; zie de pakketdocumentatie.
De totale tabelbreedte specificeren
De breedte van een tabular-omgeving wordt automatisch bepaald op basis van de inhoud van de tabel. Er zijn twee veelgebruikte methoden om een andere totale breedte op te geven.
Let op: het is bijna altijd beter om een tabel op te maken naar een opgegeven breedte zoals hieronder getoond (eventueel met een kleinere lettergrootte zoals \small) dan om een tabel te herschalen met \resizebox of vergelijkbare commando’s. Die zorgen immers voor inconsistente lettergroottes en lijndiktes.
tabular*
De tabular*-omgeving accepteert een extra breedte-argument dat de totale breedte van de tabel specificeert. Rekbare ruimte moet aan de tabel toegevoegd worden met het commando \extracolsep. Deze ruimte wordt toegevoegd tussen alle kolommen vanaf dat punt in de tabelpreambule. Bijna altijd wordt hiervoor \fill gebruikt, een speciale ruimte die zich uitrekt tot de benodigde grootte.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{array}
\begin{document}
\begin{center}
\begin{tabular}{cc}
\hline
A & B\\
C & D\\
\hline
\end{tabular}
\end{center}
\begin{center}
\begin{tabular*}{.5\textwidth}{@{\extracolsep{\fill}}cc@{}}
\hline
A & B\\
C & D\\
\hline
\end{tabular*}
\end{center}
\begin{center}
\begin{tabular*}{\textwidth}{@{\extracolsep{\fill}}cc@{}}
\hline
A & B\\
C & D\\
\hline
\end{tabular*}
\end{center}
\end{document}
tabularx
De tabularx-omgeving, voorzien door het gelijknamige pakket, heeft een vergelijkbare syntaxis als tabular*, maar in plaats van de kolomtussenruimte aan te passen, worden de breedtes van de kolommen aangepast via het nieuwe kolomtype X. Dit is hetzelfde als p{...}, maar dan met een automatisch bepaalde breedte.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{tabularx}
\begin{document}
\begin{center}
\begin{tabular}{lp{2cm}}
\hline
A & B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B\\
C & D D D D D D D\\
\hline
\end{tabular}
\end{center}
\begin{center}
\begin{tabularx}{.5\textwidth}{lX}
\hline
A & B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B\\
C & D D D D D D D\\
\hline
\end{tabularx}
\end{center}
\begin{center}
\begin{tabularx}{\textwidth}{lX}
\hline
A & B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B\\
C & D D D D D D D\\
\hline
\end{tabularx}
\end{center}
\end{document}
In tegenstelling tot de andere vormen die in deze lessen zijn besproken, moet tabularx de tabel meerdere keren zetten met proefbreedtes om de uiteindelijke opmaak te bepalen. Dit betekent dat er een aantal beperkingen zijn voor het gebruik van deze omgeving; zie de pakketdocumentatie.
Tabellen spreiden over meerdere pagina’s
Een tabular vormt een ondeelbaar blok en moet dus klein genoeg zijn om op één pagina te passen, en wordt vaak geplaatst in een zwevende table-omgeving.
Verschillende pakketten bieden varianten met een vergelijkbare syntaxis die wél pagina-afbrekingen toestaan. Hier tonen we het longtable-pakket:
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage[paperheight=8cm,paperwidth=8cm]{geometry}
\usepackage{array}
\usepackage{longtable}
\begin{document}
\begin{longtable}{cc}
\multicolumn{2}{c}{Een Lange Tabel}\\
Linkerkant & Rechterkant\\
\hline
\endhead
\hline
\endfoot
aa & bb\\
Invoer & b\\
a & b\\
a & b\\
a & b\\
a & b\\
a & bbb\\
a & b\\
a & b\\
a & b\\
a & b\\
a & b\\
a & b\\
a & b b b b b b\\
a & b b b b b\\
a & b b\\
Een bredere invoer & b\\
\end{longtable}
\end{document}
longtable is opmerkelijk omdat het de kolombreedtes behoudt over alle pagina’s van de tabel; om dit te bereiken zijn echter meerdere LaTeX-compilaties nodig, zodat brede inhoud die later in de tabel voorkomt ook eerdere kolombreedtes kan beïnvloeden.
Tabelnotities
Het is vrij gebruikelijk om voetnootachtige markeringen in een tabel nodig te hebben die verwijzen naar notities onder de tabel. Het threeparttable-pakket vereenvoudigt de opmaak van dergelijke tabellen door de notities te plaatsen in een blok met dezelfde breedte als de tabel. Raadpleeg de pakketdocumentatie voor alle details, maar we tonen hier een eenvoudig voorbeeld.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{array}
\usepackage{threeparttable}
\begin{document}
\begin{table}
\begin{threeparttable}
\caption{Een Voorbeeld}
\begin{tabular}{ll}
Een invoer & 42\tnote{1}\\
Nog een invoer & 24\tnote{2}\\
\end{tabular}
\begin{tablenotes}
\item [1] de eerste notitie.
\item [2] de tweede notitie.
\end{tablenotes}
\end{threeparttable}
\end{table}
\end{document}
Opmaak in smalle kolommen
De standaardinstellingen voor regeleinden gaan uit van relatief lange regels om flexibiliteit te geven bij het kiezen van regeleinden. Het volgende voorbeeld toont enkele mogelijke benaderingen. De eerste tabel toont vergrote tussenwoordafstand en TeX waarschuwt voor ondervulde regels. Gebruik van \raggedright voorkomt dit probleem meestal, maar kan sommige regels ‘te rafelig’ maken. Het commando \RaggedRight uit het ragged2e-pakket is een compromis; het staat enige rafeligheid toe in regellengtes, maar zal ook afbreken waar nodig, zoals getoond in de derde tabel.
Let op het gebruik van \arraybackslash hier, wat de definitie van \\ herstelt zodat het de tabelrij correct afsluit.
Een alternatieve techniek, zoals getoond in de vierde tabel, is het gebruik van een kleiner lettertype zodat de kolommen relatief breder zijn ten opzichte van de tekstgrootte.
\documentclass[a4paper]{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{array}
\usepackage{ragged2e}
\begin{document}
\begin{table}
\begin{tabular}[t]{lp{3cm}}
Eén & Een lange tekst in een smalle paragraaf, met nog wat voorbeeldtekst.\\
Twee & Een andere lange tekst in een smalle paragraaf, met moeilijk af te breken woorden.
\end{tabular}%
\begin{tabular}[t]{l>{\raggedright\arraybackslash}p{3cm}}
Eén & Een lange tekst in een smalle paragraaf, met nog wat voorbeeldtekst.\\
Twee & Een andere lange tekst in een smalle paragraaf, met moeilijk af te breken woorden.
\end{tabular}%
\begin{tabular}[t]{l>{\RaggedRight}p{3cm}}
Eén & Een lange tekst in een smalle paragraaf, met nog wat voorbeeldtekst.\\
Twee & Een andere lange tekst in een smalle paragraaf, met moeilijk af te breken woorden.
\end{tabular}
\footnotesize
\begin{tabular}[t]{lp{3cm}}
Eén & Een lange tekst in een smalle paragraaf, met nog wat voorbeeldtekst.\\
Twee & Een andere lange tekst in een smal tekstblok, met moeilijk af te breken woorden.
\end{tabular}
\end{table}
\end{document}
Nieuwe kolomtypes definiëren
Zoals aangetoond in de hoofdles, laat het array-pakket constructies toe zoals >{\bfseries}c om een vetgedrukte gecentreerde kolom aan te duiden. Het is vaak handig om een nieuw kolomtype te definiëren om dergelijk gebruik te kapselen, bijvoorbeeld:
\newcolumntype{B}{>{\bfseries}c}
zou het mogelijk maken om B te gebruiken in tabelpreambules om een vetgedrukte gecentreerde kolom aan te geven.
Verticale trucs
Vaak is het beter om in plaats van een cel meerdere rijen te laten beslaan, een enkele rij te gebruiken waarbij sommige cellen verticaal gesplitst worden met geneste tabular-omgevingen.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{array}
\usepackage{booktabs}
\begin{document}
\begin{tabular}{lcc}
\toprule
Test & \begin{tabular}{@{}c@{}}A\\a\end{tabular} & \begin{tabular}{@{}c@{}}B\\b\end{tabular} \\
\midrule
Inhoud & staat & hier \\
Inhoud & staat & hier \\
Inhoud & staat & hier \\
\bottomrule
\end{tabular}
\end{document}
Merk op dat je verticale uitlijning kan regelen via een optioneel argument van tabular; het ondersteunt het gebruik van t, c of b voor respectievelijk bovenaan, gecentreerd of onderaan uitgelijnd, en wordt zo gebruikt:
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{array}
\usepackage{booktabs}
\begin{document}
\begin{tabular}{lcc}
\toprule
Test & \begin{tabular}[b]{@{}c@{}}A\\a\end{tabular} & \begin{tabular}[t]{@{}c@{}}B\\b\end{tabular} \\
\midrule
Inhoud & staat & hier \\
Inhoud & staat & hier \\
Inhoud & staat & hier \\
\bottomrule
\end{tabular}
\end{document}
Regelafstand in tabellen
In de hoofdles toonden we \addlinespace uit het booktabs-pakket, wat handig is om extra ruimte tussen specifieke regels toe te voegen.
Er zijn twee algemene parameters die de regelafstand regelen: \arraystretch en \extrarowheight (de laatste uit het array-pakket).
\renewcommand\arraystretch{1.5}
zal de basislijnafstand met 50% verhogen.
Vaak, vooral bij gebruik van \hline, is het beter om alleen de hoogte van rijen te vergroten, zonder hun diepte onder de basislijn te vergroten. Het volgende voorbeeld toont de parameter \extrarowheight.
\documentclass[a4paper]{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{array}
\begin{document}
\begin{center}
\begin{tabular}{cc}
\hline
Kwadraat & $x^2$\\
\hline
Kubisch & $x^3$\\
\hline
\end{tabular}
\end{center}
\begin{center}
\setlength\extrarowheight{2pt}
\begin{tabular}{cc}
\hline
Kwadraat & $x^2$\\
\hline
Kubisch & $x^3$\\
\hline
\end{tabular}
\end{center}
\end{document}