Les 10

Verdere amsmath-uitlijningen

Naast de align*-omgeving die in de hoofdles werd getoond, heeft amsmath verschillende andere wiskundige weergaveomgevingen, met name gather voor meerregelige weergaven zonder uitlijning, en multline voor het splitsen van een grotere, enkele uitdrukking over meerdere regels, waarbij de eerste regel links en de laatste rechts wordt uitgelijnd. In alle gevallen onderdrukt de *-vorm standaard de vergelijkingnummers.

\documentclass[a4paper]{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{amsmath}

\begin{document}

Gather
\begin{gather}
  P(x)=ax^{5}+bx^{4}+cx^{3}+dx^{2}+ex +f\\
  x^2+x=10
\end{gather}

Multline
\begin{multline*}
   (a+b+c+d)x^{5}+(b+c+d+e)x^{4} \\
    +(c+d+e+f)x^{3}+(d+e+f+a)x^{2}+(e+f+a+b)x\\
    + (f+a+b+c)
\end{multline*}
\end{document}

Kolommen in wiskundige uitlijning

De amsmath-uitlijnomgevingen zijn ontworpen om kolomparen te gebruiken waarbij de eerste kolom rechts wordt uitgelijnd en de tweede links. Dit maakt het mogelijk om meerdere vergelijkingen te tonen die netjes bij hun gelijkheidstekens uitgelijnd staan.

\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{amsmath}
\begin{document}
Uitgelijnde vergelijkingen
\begin{align*}
a &= b+1   &  c &= d+2  &  e &= f+3   \\
r &= s^{2} &  t &=u^{3} &  v &= w^{4}
\end{align*}

\end{document}

Daarnaast zijn er varianten van de weergaveomgevingen die eindigen op ed en die een subterm binnen een grotere weergave mogelijk maken. aligned en gathered zijn bijvoorbeeld varianten van respectievelijk align en gather.

\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{amsmath}
\begin{document}
Aligned:
\[
\left.\begin{aligned}
a&=b\\
c&=d
\end{aligned}\right\}
\Longrightarrow
\left\{\begin{aligned}
b&=a\\
d&=c
\end{aligned}\right.
\]
\end{document}

aligned accepteert een optioneel positioneel argument, vergelijkbaar met tabular. Dit is handig om een inline wiskundige formule uit te lijnen op de bovenste rij; vergelijk de items in de lijst in het volgende voorbeeld.

\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{amsmath}
\begin{document}
\begin{itemize}
\item 
$\begin{aligned}[t]
a&=b\\
c&=d
\end{aligned}$
\item 
$\begin{aligned}
a&=b\\
c&=d
\end{aligned}$
\end{itemize}
\end{document}

Vetgedrukte wiskunde

Standaard voorziet LaTeX twee methoden om symbolen vet te zetten in de wiskundemodus. Gebruik \boldmath vóór je de uitdrukking invoert om een volledige uitdrukking vet te maken. Het commando \mathbf is ook beschikbaar om individuele letters of woorden in vetgedrukt rechtop romeins te zetten.

\documentclass[a4paper]{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}

\begin{document}


$(x+y)(x-y)=x^{2}-y^{2}$

{\boldmath $(x+y)(x-y)=x^{2}-y^{2}$ $\pi r^2$}

$(x+\mathbf{y})(x-\mathbf{y})=x^{2}-{\mathbf{y}}^{2}$
$\mathbf{\pi} r^2$ % fout gebruik van \mathbf
\end{document}

Als je vetgedrukte symbolen (zoals gebruikt door \boldmath) wil gebruiken binnen een uitdrukking met voor de rest een normaal gewicht, dan kan je het commando \bm gebruiken uit het bm-pakket. Merk op dat \bm ook werkt met symbolen zoals = en Griekse letters. (\mathbf heeft bijvoorbeeld geen effect op \pi.)

\documentclass[a4paper]{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{bm}

\begin{document}

$(x+\mathbf{y})(x-\mathbf{y})=x^{2}-{\mathbf{y}}^{2}$

$(x+\bm{y})(x-\bm{y}) \bm{=} x^{2}-{\bm{y}}^{2}$

$\alpha + \bm{\alpha} < \beta + \bm{\beta}$

\end{document}

Mathtools

Het pakket mathtools laadt amsmath en voegt extra functies toe, zoals varianten van de amsmath matrixomgevingen waarbij de kolomuitlijning kan worden gespecificeerd.

\documentclass[a4paper]{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{mathtools}

\begin{document}

\[
\begin{pmatrix*}[r]
  10&11\\
   1&2\\
  -5&-6
\end{pmatrix*}
\]

\end{document}

Unicode-wiskunde

Zoals je zal zien in Les 14, zijn er varianten van TeX-engines die OpenType-lettertypen gebruiken. Standaard gebruiken deze engines nog steeds klassieke wiskundige TeX-lettertypen, maar je kan het unicode-math-pakket gebruiken om OpenType-wiskundige lettertypen te gebruiken. De details van dit pakket vallen buiten de opzet deze lessen, zie de pakketdocumentatie. We geven hier wel een klein voorbeeld.

% !TEX lualatex
\documentclass[a4paper]{article}
\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{unicode-math}
\setmainfont{TeX Gyre Pagella}
\setmathfont{TeX Gyre Pagella Math}

\begin{document}

Eén twee drie
\[
\log \alpha + \log \beta = \log(\alpha\beta)
\]

Alfanumerieke Unicode-wiskundetekens
\[A + \symfrak{A}+\symbf{A}+ \symcal{A} + \symscr{A}+ \symbb{A}\]

\end{document}